Η Ευρώπη βιώνει την εποχή μίας μεγάλης αλλαγής: μετά από τουλάχιστον 60 χρόνια ευημερίας και αφθονίας, οδεύει πλέον προς μία περίοδο λιτότητας. Μία περίοδο η οποία επίσης θα αποδειχθεί μακρά και η οποία θα χαρακτηρισθεί από τον περιορισμό του κρατικού τομέα και του κοινωνικού κράτους...
Η περίπτωση της Ελλάδας και η βιαιότητα με την οποία η χώρα μας αντιμετωπίσθηκε από τις αγορές, ταρακούνησε και αφύπνησε τις ευρωπαϊκές Κυβερνήσεις και -τουλάχιστον προς το παρόν- αφήνει άφωνα και αδρανή τα κοινωνικά κινήματα.
Η μία μετά την άλλη, οι ευρωπαϊκές Κυβερνήσεις σπεύδουν να ανακοινώσουν μέτρα περικοπών των δημοσίων δαπανών τους και περιορισμού των ελλειμμάτων τους. Όμως, είναι επαρκή τα μέτρα που ανακοινώνονται; Ή απλά αποσκοπούν σε ένα πρόσκαιρο καθησυχασμό των αγορών, οι οποίες πλέον ανησυχούν έντονα για τη συσσώρευση του δημοσίου χρέους; Ήδη, κατά το 2009,
το συνολικό δημοσιονομικό έλλειμμα των 16 κρατών μελών της Ευρωζώνης φθάνει στο
6,4%, ενώ εκτιμάται ότι θα φθάσει στο
6,9% κατά το 2010 και στο
6,2% κατά το 2011.
Κατά τις τελευταίες μέρες ήλθε στο προσκήνιο η -γερμανικής εμπνεύσεως- πρόταση για
τη συνταγματική απαγόρευση της εμφάνισης ελλειμμάτων στους Προϋπολογισμούς των κρατών μελών της Ευρωζώνης. Ήδη, η Γερμανία έχει ψηφίσει σχετική αναθεώρηση στο Σύνταγμά της, με βάση την οποία, από το 2016, δεν θα επιτρέπεται στη Κυβέρνηση του κράτους να εμφανίσει δημοσιονομικό έλλειμμα μεγαλύτερο του 0,35%.
Η πρόταση αυτή,
στην Ελλάδα αντιμετωπίσθηκε με θυμηδία. Το γεγονός αυτό ίσως να δείχνει το πόσο -ακόμη και μετά απ' όλα όσα βίωσε η χώρα μας- ανέτοιμοι είμαστε σα λαός να αντιληφθούμε -πολλώ δε μάλλον να αντιμετωπίσουμε- τη νέα παγκόσμια πραγματικότητα, αυτής της μείωσης του πλούτου και των πόρων των αναπτυγμένων οικονομιών. Δείχνει το πόσο έχει διαποτιστεί η νοοτροπία του νεοέλληνα από
τη νοοτροπία των δανεικών και της διαβίωσης με όρους ανώτερους απ' αυτούς που η εργασία και η παραγωγή μας επιτρέπει.
Ας το σκεφθούμε λίγο. Μπορεί μία οικογένεια να ζει με έλλειμμα, έστω της τάξης του 10% ή του 12% των συνολικών της εισοδημάτων; Και αν ναι, για πόσο καιρό μπορεί να επιβιώνει με μία τέτοια πρακτική. Ας πάμε όμως και λίγο μακρύτερα. Μπορεί μία οικογένεια να ζει διαρκώς με έλλειμμα 3% των συνολικών της εισοδημάτων (υπενθυμίζουμε ότι η Συνθήκη της Ευρωζώνης επιβάλλει ως ανώτατο όριο δημοσιονομικού ελλείμματος το 3% του ΑΕΠ). Για πόσο καιρό μπορεί να ζει με έλλειμμα, έστω και αυτού του ύψους;
Μπορεί μία επιχείρηση να εξακολουθεί να λειτουργεί για μεγάλο χρονικό διάστημα, όταν κάθε χρόνο εμφανίζει στα αποτελέσματά της μία ζημιά ίση με το 3% των συνολικών της πωλήσεων; Θα αγόραζε κανείς τη μετοχή της εταιρίας αυτής;
Αφού όλοι λογικά δεχόμαστε ότι ούτε μία οικογένεια, αλλά ούτε μία επιχείρηση μπορούν να συνεχίσουν να επιβιώνουν με ελλείμματα, έστω της τάξης του 3%,
με ποιά λογική πιστεύουμε ότι μπορεί να επιβιώσει ένα κράτος;
Και τέλος πάντων, ποιούς εξυπηρετεί η ύπάρξη ελλείμματος στον Προϋπολογισμό; Εγώ, μόνο δύο κατηγορίες συμφερόντων μπορώ να δω ότι εξυπηρετεί.
Κατ' αρχάς, εξυπηρετεί τους
τραπεζίτες και αναφέρομαι τόσο στο εγχώριο, όσο και στο διεθνές τραπεζικό κεφάλαιο. Με την ύπαρξη ελλείμματος, έστω και 3% κατ' έτος (αλλά στην ουσία πολύ υψηλότερο επί σειρά ετών), η χώρα διατηρεί υψηλό ένα χρέος για το οποίο πληρώνει ακριβούς τόκους στους τραπεζίτες. Το "όριο του 3%" μου θυμίζει την περίπτωση των πιστωτικών καρτών οι οποίες αναφέρουν ένα "ελάχιστο όριο πληρωμής" κάθε μήνα. Έτσι ώστε να συντηρείται το συνολικό χρέος σε υψηλά επίπεδα και να καρπούνται οι τράπεζες τα τοκογλυφικά επιτόκια που χρεώνουν.
Και βεβαίως, εάν κάποιος αρχίσει να έχει προβλήματα ακόμη και στην εξόφληση αυτού του "ελάχιστου ποσού", τότε οι τράπεζες "αγριεύουν", ανεβάζουν ακόμη περισσότερο το επιτόκιο και στο τέλος σταματούν το δανεισμό (καταργούν την κάρτα) και καλούν τον δυστυχή δανειζόμενο για διακανονισμό ή με άλλα λόγια, ελέγχουν την πορεία των οικονομικών του.
Κάπως έτσι δε γίνεται και με τα κράτη; Αυτή δεν είναι και η εμπειρία της χώρας μας;
Η δεύτερη κατηγορία συμφερόντων που εξυπηρετεί, είναι το
"πολιτικό συμφέρον". Αλήθεια, πώς παράχθηκε και πώς γιγαντώθηκε το δημόσιο χρέος στη χώρα μας; Άραγε για να πραγματοποιηθούν κάποια έργα υποδομής και γενικότερα αναπτυξιακά έργα; Όχι βεβαίως! Το ελλείμματα προέκυψαν και το δημόσιο χρέος γιγαντώθηκε μέσα από την πρακτική των πολιτικών για προσλήψεις, για σπατάλες και για έργα χαμηλής αναπτυξιακής αξίας, αλλά έργα που τους κάνουν δημοφιλείς και αρεστούς! Και όμως, όλες οι εμπειρικές, οικονομετρικές και ακαδημαϊκές μελέτες αποδεικνύουν ότι η αύξηση των φόρων και η υστέρηση οικονομικών πόρων από τον ιδιωτικό τομέα, προκαλεί τελικά μείωση των ρυθμών της οικονομικής ανάπτυξης.
Με άλλα λόγια, η χώρα βιώνει σήμερα μία πρωτοφανή κρίση και ο λαός μία άνευ προηγουμένου πτώση του βιοτικού του επιπέδου, ακριβώς επειδή το πολιτικό σύστημα ήθελε -και κατά τα φαινόμενα εξακολουθεί να θέλει- να γίνεται αρεστό, να κάνει ψηφοθηρία και να τροφοδοτεί τους κάθε φορά "ημετέρους".
Νομίζω ότι ήρθε ο καιρός, εμείς ο λαός,
να πούμε ένα μεγάλο "όχι" στην πρακτική αυτή! Και να απαιτήσουμε να μπει ένα τέλος στη νοοτροπία των ελλειμμάτων. Άλλωστε, εάν εξετάσουμε την οικονομική ιστορία της Ελλάδας (και τελευταία έχουν δημοσιευθεί αρκετές μελέτες και άρθρα επί αυτού του ζητήματος), θα διαπιστώσουμε ότι η πρακτική των δημοσιονομικών ελλειμμάτων είναι αρκετά πρόσφατη (μόλις από το 1974). Με άλλα λόγια, αποδεικνύεται αυτό που αναφέρουμε παραπάνω, ότι δηλαδή, η αύξηση των δημοσιονομικών ελλειμμάτων και -συνεπακόλουθα- των φόρων, προκαλεί μείωση των ρυθμών ανάπτυξης της χώρας.
Το ζήτημα είναι όμως ότι, το θέμα της μείωσης, της διατήρησης ή της απαλοιφής των δημοσιονομικών ελλειμμάτων, δεν είναι τόσο ζήτημα επιλογής.
Είναι πλέον ζήτημα ανάγκης. Ή καλύτερα, επιβολής της πραγματικότητας. Μίας πραγματικότητας που θα βιώσει όλη η Ευρώπη και όλος ο αναπτυγμένος κόσμος και την οποία απλά η Ελλάδα, λόγω της ροπής της χώρας προς τις υπερβολές, έτυχε να τη βιώσει πρώτη.
Η διαρκής απώλεια ανταγωνιστικότητας σε σχέση με τις αναπτυσσόμενες οικονομίες και η διαρκής μεταφορά πλούτου προς τις χώρες αυτές, δεν αφήνουν επιλογές. Το τέλος της εποχής της αφθονίας και η έναρξη της εποχής της "λιτότητας" αποτελούν μία πραγματικότητα -ή καλύτερα, μία
"ιστορική αναγκαιότητα"- για όλα σχεδόν τα κράτη της Ευρώπης. Όσο πιο μεθοδικά και όσο πιο ρεαλιστικά προετοιμάσουν οι λαοί της Ευρώπης τις συνθήκες λειτουργίας των κρατών τους και πιέσουν και τους πολιτικούς τους προς αυτές τις λύσεις, τόσο πιο ομαλή θα είναι η προσγείωση στη νέα πραγματικότητα.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Παράκληση να μην υπάρχουν μηνύματα υβριστικού περιεχομένου.