Αλλαγές σοκ προωθούν οι θεσμοί στο ασφαλιστικό – Τα σενάρια που επεξεργάζονται

Νέο ασφαλιστικό με αλλαγές-σοκ σε 4 άξονες φέρνει στις βαλίτσες της η τρόικα, ανοίγοντας όχι μόνο θέμα νέων περικοπών σε κύριες και επικουρικές συντάξεις, αλλά προετοιμάζοντας και σχέδιο μείωσης της εθνικής σύνταξης, επιμέρους ρυθμίσεων στα όρια ηλικίας των υπαλλήλων του Δημοσίου με πιθανότερο την κατάργηση της 25ετίας ως προϋπόθεση για θεμελίωση εξόδου στη σύνταξη και κατάργησης των εκπτώσεων στις ασφαλιστικές εισφορές.
Tο πρώτο που θα δει η τρόικα την ερχόμενη εβδομάδα δεν είναι όμως οι προσωπικές διαφορές παλιών και νέων συντάξεων, που έτσι κι αλλιώς έχουν μπει στα μέτρα των 3,6 δισ. ευρώ, που δέχτηκε να νομοθετήσει προκαταβολικά η κυβέρνηση, αλλά θα ζητήσουν να δουν σε ποιο στάδιο βρίσκεται η εφαρμογή του νόμου 4387 και κυρίως πόσες είναι οι νέες συντάξεις που έχουν βγει από τις 13 Μαΐου του 2016 και μετά που ο νόμος είναι σε ισχύ. Η απάντηση είναι αφοπλιστική: Δεν έχει εκδοθεί ούτε μία νέα οριστική σύνταξη με τα ποσοστά αναπλήρωσης και τα ποσά της εθνικής σύνταξης που προβλέπει ο νόμος Κατρούγκαλου 10 μήνες αφότου ψηφίστηκε.
Αυτή και μόνο η παραδοχή σημαίνει ότι όλες οι προβλέψεις για την εξοικονόμηση δαπανών που θα έφερνε ο νόμος 4387 στις συντάξεις είναι στον αέρα, γιατί δεν υπάρχει κανένα στοιχείο που να τις επιβεβαιώνει. Τα Ταμεία δίνουν μόνον προσωρινές συντάξεις, που είναι μικρότερες από τις οριστικές, και με αυτό το δείγμα, ως όπλο, θα επιχειρήσει το υπουργείο Εργασίας να πείσει την τρόικα ότι επιτυγχάνεται έστω και μικρή μεν, αλλά πάντως μείωση της συνταξιοδοτικής δαπάνης. Σύμφωνα με πληροφορίες, εξαιτίας της έκδοσης προσωρινών συντάξεων που κινούνται στο μεγαλύτερο ποσοστό μεταξύ 384 και 500 ευρώ, το καθαρό πληρωτέο ποσό για την πληρωμή συντάξεων διαμορφώνεται κοντά στα 2,1 δισ. ευρώ μηνιαίως. Αν όμως προστεθούν περίπου 90.000 παλιές συντάξεις που είναι σε αναμονή, τότε το ποσό της συνταξιοδοτικής δαπάνης ανεβαίνει. Και αν προστεθεί και το στοκ των 120.000 επικουρικών που δεν έχουν πληρωθεί, τότε η δαπάνη απογειώνεται.

Την ίδια στιγμή που η τρόικα έρχεται με βαρύ πακέτο, η κυβέρνηση, «ρίχνει» λάδι στη φωτιά των μέτρων, καθώς ο ασφαλιστικός νόμος Κατρούγκαλου όχι μόνο δεν εφαρμόζεται ως προς την έκδοση οριστικών συντάξεων, αλλά το υπουργείο Εργασίας, όπως αποκάλυψε ο Ελεύθερος Τύπος την Πέμπτη, ετοιμάζεται να ξηλώσει και ορισμένες διατάξεις του για να… μπορέσει να τον εφαρμόσει… κάποια στιγμή.
Για να βγουν οι συντάξεις, ο νόμος προβλέπει ένα δείκτη που θα αυξομειώνει τις συντάξιμες αποδοχές με βάση το μέσο όρο των αυξήσεων ή των μειώσεων που είχαν όλοι οι μισθοί της οικονομίας από το 2002 και μετά. Το δείκτη θα τον έβγαζε η Στατιστική Αρχή, αλλά αποδείχτηκε ότι δεν μπορεί να τον προσδιορίσει και έτσι το υπουργείο θα πει στην τρόικα -όπως αποκάλυψε ο «Ε.Τ.» της Κυριακής- να εφαρμόσει την τιμαριθμοποίηση των αποδοχών, μήπως και βγει καμία νέα σύνταξη.
Αυτό θα είναι το ένα σκέλος της αντιπαράθεσης που θα έχουν υπουργείο Εργασίας και τρόικα την ερχόμενη εβδομάδα.
Το δεύτερο και κρισιμότερο «ματς» έχει να κάνει με τις μειώσεις και την κατάργηση της λεγόμενης προσωπικής διαφοράς, που θα προκύψει για τις παλιές συντάξεις μετά τον επανυπολογισμό τους με τα ποσοστά του νόμου Κατρούγκαλου.
Το υπουργείο Εργασίας έχει μετρήσει τις προσωπικές διαφορές και τις έχει στείλει στην τρόικα, που ζήτησε να πληροφορηθεί για το ύψος της επιπλέον δαπάνης που απορροφούν οι παλιές συντάξεις και κυμαίνεται μεταξύ του 1,4 με 1,6 δισ. ευρώ, δηλαδή κάτι λιγότερο από 1% του ΑΕΠ (1,7 δισ. ευρώ), που εκτιμά το ΔΝΤ στη δική του έκθεση.
Η βασική επιδίωξη είναι να αποτραπεί η πλήρης κατάργηση των προσωπικών διαφορών, καθώς θα συνεπαγόταν μειώσεις από 7% έως και 40% (κατά μέσο όρο 17%) σε όλες τις συντάξεις.
Στα σενάρια που έχουν επεξεργαστεί είναι:
1. Να μειωθούν (όχι να καταργηθούν) οι προσωπικές διαφορές σε ποσοστό 50%.
2. Να καταργηθούν σε τρεις ή και περισσότερες δόσεις από το 2019 και μετά τα ποσά των διαφορών που είναι άνω του 20%, δηλαδή να πέσει μεγάλο «ψαλίδι» στις συντάξεις άνω των 1.000 ευρώ.
3. Να προστατευθούν, χωρίς καμία μείωση, ακόμη κι αν βγαίνει προσωπική διαφορά, οι συντάξεις των 500 ευρώ που θα βρίσκονται στο νέο και πολύ χαμηλότερο αφορολόγητο όριο, καθώς, αν φύγει και η προσωπική διαφορά, θα έχουν διπλή μείωση, που θα τις κατεβάσει στα 400 ευρώ, δηλαδή στο όριο της φτώχειας.
Η συνταγή των μέτρων είναι αυτή που προτείνει το ΔΝΤ και δέχονται οι υπόλοιποι δανειστές. Από αυτό το μίγμα μέτρων η υπουργός Εργασίας, Εφη Αχτσιόγλου, ξεχώρισε τα δύο σημαντικότερα στην επιστολή «διαμαρτυρίας» για τις προτάσεις του ΔΝΤ που έστειλε πρόσφατα στους «Financial Times», αναδεικνύοντας τις απαιτήσεις του για αύξηση των ορίων ηλικίας και μείωση συντάξεων.