Ούτε ως αστείο δεν μπορεί να συγκριθεί ο Τσίπρας με τον Ανδρέα Παπανδρέου

Γράφει: Ανδρέας Λοβέρδος

Ορισμένοι, εντυπωσιασμένοι από την πρωτοφανή εκτόξευση των ποσοστών του ΣΥΡΙΖΑ στις εκλογές της περασμένης Κυριακής, σπεύδουν να κάνουν σύγκριση ανάμεσα στον Αλέξη Τσίπρα και στον Ανδρέα Παπανδρέου. Είναι, άραγε, ο Τσίπρας του 2012 ο αντίστοιχος Ανδρέας του 1981;Ασφαλώς, ποτέ άλλοτε μέσα σε λιγότερα από τρία χρόνια, ένα κόμμα που επί δεκαετίες αγωνιζόταν να ξεπεράσει το 3% δεν έφθασε να υπερτριπλασιάσει τα ποσοστά του, να βγει δεύτερο με μικρή διαφορά από το πρώτο και να διεκδικεί ακόμα και την εξουσία στις επόμενες εκλογές, που κατά πάσα πιθανότητα θα γίνουν σε ένα μήνα από τώρα.  
                                                                                                         

Υπό την έννοια αυτή, ο Τσίπρας δεν είναι ο Ανδρέας του 2012. Και τούτο διότι η Μεταπολίτευση δεν έχει καμιά σχέση με το σήμερα και την κατάρρευση του δικομματισμού. Η εκτόξευση του ΣΥΡΙΖΑ είναι αποτέλεσμα της πρωτοφανούς οργής και φόβου, που κατέλαβε τη συντριπτική πλειοψηφία των Ελλήνων μετά τη βίαιη κατάρρευση του βιοτικού του επιπέδου.

Ποτέ άλλοτε στην ιστορία του ελληνικού κράτους δεν είχαμε τέτοια πτώση βιοτικού επιπέδου. Μέχρι το 2009, οι Έλληνες είχαν κατακτήσει ή τουλάχιστον έτσι πίστευαν, ένα, έστω τεχνητά, πολύ υψηλό βιοτικό επίπεδο που, κακώς, το θεωρούσαν δεδομένο. Όταν, όμως, άρχισαν τα προβλήματα δανεισμού – μετά την κατάρρευση της Lehman Bros και την κρίση του διεθνούς τραπεζοπιστωτικού συστήματος – κατέστη σαφές ότι δεν μπορούσε να συνεχιστεί ο δανεισμός χωρίς όρια, που κατευθυνόταν αποκλειστικά και μόνον στην κατανάλωση.

Αυτό δεν το κατάλαβαν όμως οι Έλληνες, προτίμησαν να πιστεύουν ότι για τη βίαιη πτώση του βιοτικού τους επιπέδου φταίνε οι «απατεώνες» του ΠΑΣΟΚ και της ΝΔ, οι Γερμανοί της Μέρκελ και του Σόϊμπλε και οι διεθνείς «τοκογλύφοι» που προσπαθούσαν να «κλέψουν» τον πλούτο μας(sic) για ένα κομμάτι ψωμί κοκ. Θεώρησαν ότι το πρόβλημα βρίσκεται στην Ελλάδα και στο Μνημόνιο, το οποίο ταύτισαν με ξενική Κατοχή.

Οπότε, όποιος μιλούσε κατά του Μνημονίου, γινόταν αυτομάτως υπερπατριώτης κι απελευθερωτής, κάτι σαν τον Θόδωρο Κολοκοτρώνη και τον Καραϊσκάκη της σύγχρονης εποχής! Οποιοι εκμεταλλεύτηκαν αυτό το ρεύμα, εκτοξεύθηκαν στις εκλογές της 6ης Μαϊου. Διότι, αν εντυπωσιαζόμαστε από την αύξηση του ΣΥΡΙΖΑ, τι πρέπει να πούμε για την τρομακτική επιτυχία του Πάνου Καμμένου και των «Ανεξαρτήτων Ελλήνων», που βγήκαν τέταρτο κόμμα με 10,6% χωρίς πρόγραμμα, χωρίς στελέχη, χωρίς οποιοδήποτε ιδεολογικό πλαίσιο – πέραν του αρχηγού τους που κραύγαζε κατά των «ξένων κατακτητών» και του Μνημονίου;

Κι, όμως, αυτό συνέβη. Γιατί η ψήφος του κυρίαρχου λαού, δεν είχε κανένα ιδεολογικό-πολιτικό περιεχόμενο παρά μόνον τυφλή οργή, η οποία δεν έχει ακόμη εκτονωθεί απ’ ό,τι δείχνουν οι μετεκλογικές δημοσκοπήσεις. Και μπορεί τον Ιούνιο να δώσει την απόλυτη κοινοβουλευτική πλειοψηφία σε μια κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ με τη στήριξη των Ανεξαρτήτων του κ. Καμμένου.

Αυτό σημαίνει ότι το φαινόμενο Τσίπρα είναι ανάλογο με το φαινόμενο Ανδρέα; Ασφαλώς κι όχι κατά την άποψη μας. Πέραν του ότι ούτε με διάθεση αστεϊσμού δεν μπορούμε να συγκρίνουμε τον Ανδρέα με τον κ. Τσίπρα, οι συνθήκες είναι εξαιρετικά διαφορετικές. ΤΟ 1981 ήταν μια αισιόδοξη, ελπιδοφόρα, δημιουργική εποχή πανευρωπαϊκά. Η Ενωμένη Ευρώπη προβαλλόταν ως η εναλλακτική επιλογή στην κυριαρχία των ΗΠΑ. Οι Ευρωπαίοι ήταν αισιόδοξοι για το μέλλον τους και δεν βίωναν ακόμα το ενδεχόμενο της διάλυσης, όπως σήμερα.

Αλλά κι οι ανερχόμενες πολιτικά και κοινωνικά τάξεις, που εξέφραζε ο Ανδρέας σε μια περίοδο επικράτησης των σοσιαλιστικών ιδεών, εξέφραζαν το νέο και το δημιουργικό. Δεν διοχέτευαν στο ΠΑΣΟΚ τη μιζέρια, το φόβο και την οργή τους. Αλλά την ανανέωση και τη δυναμική τους.

Και το σημαντικότερο από όλα. Η Ελλάδα του Ανδρέα το 1981 δεν είχε καμιά σχέση οικονομικά με την Ελλάδα του Τσίπρα του 2012. Τότε ο Ανδρέας κι η κυβέρνησή του είχαν τεράστια οικονομικά μέσα να διαθέσουν. Αγροτικές Επιδοτήσεις, επιχορηγήσεις, Μεσογειακά Ολοκληρωμένα Προγράμματα, πακέτο Ντελόρ 1, 2 ,3. Και, φυσικά, ένα τραπεζοπιστωτικό σύστημα πρόθυμο να δανείσει τεράστια ποσά χρημάτων στην Ελλάδα, που δυστυχώς έπεσαν αποκλειστικά και μόνον στην κατανάλωση. Αλλά αυτό είχε τότε ως αποτέλεσμα τη μεγάλη και σταθερή άνοδο του βιοτικού επιπέδου όλων των Ελλήνων, κι ιδίως των πλέον περιθωριοποιημένων ομάδων τους.                                                                                                      

Σήμερα, ότι κι αν γίνει, στην καλύτερη περίπτωση, ακόμα κι αν συνεχισθεί η ροή χρημάτων από την τρόϊκα, το βέβαιο είναι ότι τα εισοδήματα και το βιοτικό επίπεδο όλων των Ελλήνων, ιδίως των πλέον ευάλωτων, θα συνεχίσει για χρόνια να υποχωρεί. Κι αν η χώρα λάβει την καταστροφική απόφαση να φύγει από την Ευρωζώνη, τότε η φτώχεια που θα βιώσει θα είναι η μεγαλύτερη της ιστορίας της. Γι’ αυτό εκτιμάμε ότι όποια κυβέρνηση σχηματισθεί μετά τις εκλογές του Ιουνίου θα είναι θνησιγενής. Και ότι το φαινόμενο ΣΥΡΙΖΑ και Τσίπρα είναι παροδικό. Ακόμα κι αν τον Ιούνιο, όπως κι αυτή τη στιγμή είναι το πιθανότερο, να σχηματίσει κυβέρνηση.