Ανοίγει ο φάκελος των αποκρατικοποιήσεων

Τον φάκελο των αποκρατικοποιήσεων ανοίγει την επόμενη εβδομάδα η κυβέρνηση, με στόχο αφενός να σταματήσει την αιμορραγία, που προκαλούν στα δημόσια έσοδα χρόνιοι ζημιογόνοι Οργανισμοί, αφετέρου να ενισχύσει τα κρατικά ταμεία από την αξιοποίηση σημαντικού μέρους της λιμνάζουσας ακίνητης περιουσίας, που παραμένει σήμερα ανεκμετάλλευτη.

Το Πρόγραμμα των Αποκρατικοποιήσεων, όπως προέκυψε κατά τη χθεσινή συνάντηση του πρωθυπουργού κ. Γ. Παπανδρέου με τον υπουργό Οικονομικών κ. Γ. Παπακωνσταντίνου και τον υφυπουργό κ. Φ. Σαχινίδη θα τεθεί στο τραπέζι του Υπουργικού Συμβουλίου την ερχόμενη εβδομάδα, έτσι ώστε να ξεκινήσουν άμεσα οι διαδικασίες και να σταλεί ένα δυνατό μήνυμα στις αγορές για την αποφασιστικότητα της κυβέρνησης να προχωρήσει στις μεταρρυθμίσεις.

Ενα μήνυμα που ενισχύεται ακόμη περισσότερο από τη σημαντική μείωση του ελλείμματος του κρατικού προϋπολογισμού κατά σχεδόν 40% το πρώτο τρίμηνο του έτους σε σχέση με το αντίστοιχο περυσινό.


ΡΕΠΟΡΤΑΖ: Δ. ΤΣΟΥΠΑΡΟΠΟΥΛΟΣ - Γ. ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΟΥ

Το συνολικό ποσό που εκτιμάται ότι είναι δυνατόν να εισπραχθεί από αποκρατικοποιήσεις ανέρχεται περί τα 5,7 δισ. ευρώ για την επόμενη τριετία, το οποίο αντιστοιχεί στο 2,3% του ΑΕΠ. Σημειώνεται ότι αρχικά ο στόχος για το 2010 προέβλεπε έσοδα της τάξης των 2,5 δισ. ευρώ, πλην όμως ο στόχος αυτός εγκαταλείφθηκε λόγω της εικόνας της αγοράς αλλά και της απόφασης να καθυστερήσουν οι διαδικασίες, προκειμένου να δοθεί ένα σαφώς πιο συγκεκριμένο στίγμα των κυβερνητικών προθέσεων για την κάθε εταιρεία χωριστά.

Το σχέδιο καλύπτει όλες τις κατηγορίες περιουσιακών στοιχείων και βρίσκεται σε πλήρη εναρμόνιση με τη φιλοσοφία της κυβέρνησης ότι οι στρατηγικής σημασίας εταιρείες, που δραστηριοποιούνται σε δίκτυα και υποδομές, θα παραμείνουν υπό τον έλεγχο του ελληνικού Δημοσίου, ενώ παράλληλα θα προωθηθούν και κάποιες μετοχοποιήσεις, προκειμένου να αντληθούν πόροι από την κεφαλαιαγορά και να καταστούν οι επιχειρήσεις αυτές ανταγωνιστικές σε διεθνές επίπεδο. Αναλυτικότερα, το σχέδιο προβλέπει:

- Πλήρη ιδιωτικοποίηση για τα περιουσιακά στοιχεία που δεν σχετίζονται με τα δημόσια αγαθά και αποκλείονται από τα κρατικά στρατηγικά συμφέροντα.

- Μειωμένη δεσμευμένη κρατική ιδιοκτησία (34%) ή κρατική ιδιοκτησία μικρότερη από 34% με συμφωνίες μετόχων για τα περιουσιακά στοιχεία στα οποία πρέπει να διατηρηθεί μία αποτελεσματική διακριτική παρέμβαση.

- Πλειοψηφικό δημόσιο έλεγχο (τουλάχιστον 51%) για έναν περιορισμένο αριθμό εταιρειών που σχετίζονται με δημόσια αγαθά, υποδομές και ασφάλεια.


ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΠΟΥ ΠΕΡΙΛΑΜΒΑΝΟΝΤΑΙ ΣΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ

- ΟΣΕ: Πρώτος στη λίστα του Προγράμματος εμφανίζεται ο ΟΣΕ με παράλληλη αξιοποίηση της ακίνητης περιουσίας του, ο οποίος ζημιώνει το Δημόσιο κατά 1 δισ. ευρώ ετησίως! Εξετάζεται συγκεκριμένα η είσοδος στρατηγικού επενδυτή στην ΤΡΑΙΝΟΣΕ με εξαίρεση το σιδηροδρομικό δίκτυο το οποίο θα παραμείνει υπό τον έλεγχο του Δημοσίου. Το επικρατέστερο σενάριο προβλέπει παραχώρηση μέχρι 49% σε στρατηγικό επενδυτή που θα αναλάβει και το μάνατζμεντ.

- ΟΠΑΠ: Εσοδα που θα προέλθουν κυρίως από την ανανέωση των αδειών και του εμπλουτισμού της γκάμας με νέα διαδικτυακά παιχνίδια και όχι από ιδιωτικοποίηση του Οργανισμού προσδοκά η κυβέρνηση. Σύμφωνα με τους υπολογισμούς τα χρήματα που θα εισέπραττε από την πώληση ενός ποσοστού της τάξης του 10%-15% μπορεί να τα εξασφαλίσει σε λιγότερο από τρία χρόνια από τη συμμετοχή του (το Δημόσιο κατέχει σήμερα περίπου 34%).

- Καζίνο: Αντίστοιχα το Δημόσιο μπορεί να εξασφαλίσει πολύ περισσότερα έσοδα από την ανανέωση και των αδειών των επτά καζίνων που λειτουργούν σήμερα στην Ελλάδα και την παράλληλη πώληση της συμμετοχής του Δημοσίου στο μετοχικό κεφάλαιο του Καζίνου της Πάρνηθας. Στο Καζίνο Πάρνηθας, το Δημόσιο έχει το 51% με το σχήμα BC Partners - Ελληνική Τεχνοδομική να κατέχει το υπόλοιπο 49% και δικαίωμα πρώτης άρνησης για την πώληση επιπλέον ποσοστού 2%.

- ΔΕΠΑ - ΕΥΑΘ: Και στις δύο περιπτώσεις εξετάζεται η τοποθέτηση στρατηγικού επενδυτή σε ποσοστό μέχρι 49% και διατήρηση των δικτύων υπό δημόσιο έλεγχο.

- Εταιρεία συμμετοχών ακινήτων: Εξετάζεται η ενσωμάτωση ενός χαρτοφυλακίου της δημόσιας περιουσίας σε εταιρεία συμμετοχών, η οποία θα μπορέσει στη συνέχεια να εισαχθεί στο Χρηματιστήριο. Η κρατική ιδιοκτησία ακινήτων υποστηρίζουν στο υπουργείο Οικονομικών δεν έχει περιληφθεί σε προηγούμενα σχέδια αναδιάρθρωσης παρά το γεγονός ότι παρουσιάζει σημαντικές δυνατότητες ανάπτυξης λόγω της εκτεταμένης λίστας και μεγάλης ποικιλίας από ακίνητα εμπορικού ενδιαφέροντος.
Ο σχηματισμός ομοιογενών χαρτοφυλακίων ακίνητης περιουσίας, π.χ. εμπορικές αστικές ή τουριστικές περιοχές, σε συνδυασμό με ιδιωτικά κεφάλαια, θα οδηγήσει σε νέα ανάπτυξη και ευκαιρίες για μετέπειτα εισαγωγή στο Χρηματιστήριο. Οι επενδύσεις σε ακίνητα αποτελούν ένα τεράστιο χαρτοφυλάκιο το οποίο θα εξισορροπηθεί και θα διαχειριστεί επαγγελματικά μέσω συνεργασίας με ιδιωτικά ιδρύματα για ανάπτυξη και εισαγωγή στο Χρηματιστήριο.

- Λιμάνια: Εξετάζεται, όπως και στα ακίνητα, η δημιουργία εταιρείας συμμετοχών.

- Λάρκο: Εξετάζεται η μερική ιδιωτικοποίησή της, υπό ευνοϊκές μάλιστα συνθήκες λόγω της ανόδου της τιμής του νικελίου.
Ταυτόχρονα, η διατήρηση ενός βαθμού ιδιοκτησίας και ο έλεγχος ορισμένων πτυχών του τραπεζικού συστήματος, καθώς και μοναδικών στοιχείων υποδομών, θα διασφαλίσουν την προστασία του δημόσιου συμφέροντος, χωρίς να αποκλείουν τη συμβολή της ιδιωτικής τεχνογνωσίας. Σημειώνεται ότι το κρατικό χαρτοφυλάκιο περιέχει σημαντικές συμμετοχές στον τραπεζικό τομέα με άμεση κυριότητα μεριδίων στην Αγροτική Τράπεζα (77%) και το Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο (34%).


Η ΠΟΡΕΙΑ ΤΟΥ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ

Χωρίς τα πρόσθετα μέτρα του Μαρτίου, αλλά με την έκτακτη εισφορά των επιχειρήσεων και το «πάγωμα» των επιστροφών του ΦΠΑ στους δικαιούχους, τα έσοδα του κρατικού προϋπολογισμού αυξήθηκαν κατά 9,7% στο πρώτο τρίμηνο του έτους, έναντι στόχου Προγράμματος Σταθερότητας 11,7%.

Η εξέλιξη αυτή σε συνδυασμό με την περικοπή των δαπανών κατά 3% την ίδια περίοδο, λόγω της περικοπής των επιδομάτων, των υπερωριών και των πρόσθετων αμοιβών, περιόρισε σημαντικά το έλλειμμα του κρατικού προϋπολογισμού στα 4,326 δισ. ευρώ έναντι 7,119 δισ. ευρώ το αντίστοιχο περυσινό τρίμηνο, παρουσιάζοντας μείωση κατά 39,2% έναντι ετήσιου στόχου μείωσης κατά 30,2%.

Θα πρέπει να σημειωθεί, ωστόσο, ότι τα έσοδα του τακτικού προϋπολογισμού χωρίς τις επιστροφές φόρων παρουσιάζουν αύξηση 5,9% το ίδιο διάστημα έναντι στόχου 10,1%, καταδεικνύοντας ότι οι προσδοκώμενες εισπράξεις του ΠΣΑ κινούνται στην κόψη του ξυραφιού, καθιστώντας, σύμφωνα με την κυβέρνηση, επιτακτική τη λήψη των πρόσθετων μέτρων που ανακοινώθηκαν.

Πόσο μάλλον όταν και το ΑΕΠ εκτιμάται ότι θα μειωθεί πολύ περισσότερο από το -0,3% που προβλέπει το ΠΣΑ (περί το -2% σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της ΕΕ). Είναι χαρακτηριστικό ότι οι επιστροφές φόρων παρουσιάζονται μειωμένες κατά 24,5%(!) σε σχέση με το αντίστοιχο περυσινό τρίμηνο, δημιουργώντας αρκετά προβλήματα ρευστότητας στις δικαιούχες επιχειρήσεις που χρησιμοποιούσαν τον επιστρεφόμενο ΦΠΑ ως κεφάλαιο κίνησης.

Σε σχέση μάλιστα με το πρώτο δίμηνο του έτους ο ρυθμός αύξησης των εσόδων παρουσιάζει σημαντική επιβράδυνση, αφού το διάστημα Ιανουαρίου - Φεβρουαρίου «έτρεχαν» με ρυθμό της τάξης του 13,2% έναντι 9,7% στο τρίμηνο. Την ίδια εικόνα παρουσιάζει και ο ρυθμός μείωσης των δαπανών, αφού το πρώτο δίμηνο του 2010 εμφανίζονται μειωμένες κατά 9,6% έναντι μείωσης 3% στο τρίμηνο και στόχου ΠΣΑ -3,5%.

Αναλυτικότερα και σύμφωνα με προσωρινά στοιχεία του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους:

- Τα καθαρά έσοδα του τακτικού προϋπολογισμού αυξήθηκαν κατά 9,7% σε σχέση με το πρώτο τρίμηνο του 2009, αντιπροσωπεύοντας το ποσό των 12,086 δισ. ευρώ. Η εξέλιξη αυτή οφείλεται και στην είσπραξη εσόδων ύψους άνω των 700 εκατ. ευρώ από την επιβολή της έκτακτης εισφοράς στα κέρδη των μεγάλων επιχειρήσεων για τη χρήση του 2008, στις αυξημένες εισπράξεις από ΕΦΚ και αναλογούντα ΦΠΑ καυσίμων, καπνού και αλκοολούχων ποτών, λόγω της αναπροσαρμογής των συντελεστών φορολόγησής τους, καθώς και στη μείωση των επιστροφών φόρων κατά 343 εκατ. ευρώ σε σχέση με το αντίστοιχο διάστημα του προηγούμενου έτους.

- Οι δαπάνες του τακτικού προϋπολογισμού στο ίδιο χρονικό διάστημα μειώθηκαν κατά 3%, αντιπροσωπεύοντας το ποσό των 15,160 δισ. ευρώ έναντι στόχου ΠΣΑ για μείωση 3,5%. Ειδικότερα, οι πρωτογενείς δαπάνες ανήλθαν στα 12,363 δισ. ευρώ στο πρώτο τρίμηνο του έτους και είναι μειωμένες κατά 6,3% έναντι ετήσιου στόχου μείωσης κατά 2,8%. Αντίθετα σημαντικά αυξημένες παρουσιάζονται οι δαπάνες για τόκους, οι οποίες αυξήθηκαν κατά 14,5% έναντι ετήσιας πρόβλεψης για αύξηση κατά 5,1%.

- Οι δαπάνες του ΠΔΕ είναι περιορισμένες κατά 48,2%, ενώ τα έσοδά του μειώθηκαν κατά 38,4% σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του 2009